Welkom op onze
blogpagina!

Het is juni 2009. Ik ben ongeveer anderhalf jaar in dienst als jeugdbeschermer. Collega Jan de Vries, bij ons allemaal bekend als Jan ‘Expert Gesloten Jeugdzorg’, komt op kantoor en vraagt of ik met spoed met hem mee kan naar Groningen. Hij is in de afgelopen weken betrokken geweest bij een minderjarige moeder die met haar jonge zoontje vanuit een ander land naar Nederland is gekomen. Haar zoontje heeft een ernstige leveraandoening en in het ziekenhuis in Groningen zou hij een levertransplantatie krijgen die hem in zijn thuisland niet geboden kon worden. Jan is die ochtend echter door de arts gebeld dat de transplantatie niet door kan gaan, wat inhoudt dat het jongetje op korte termijn zal komen te overlijden…

Steunen

Samen met Jan stap ik in de auto. In de eerste plaats om hem te steunen. Aangekomen in Groningen maak ik kennis met de moeder en haar nicht, die er is om de moeder te steunen. Ik benoem dat ik weer een vreemd gezicht ben en dat ik me kan voorstellen dat dat vervelend is. Ik geef aan dat ik er in eerste instantie ben om Jan te ondersteunen en dat ik me op de achtergrond zal houden. De moeder geeft aan dat ze het fijn vindt dat ik met Jan ben meegekomen en dat ik overal bij mag zijn. Ik vind het ontzettend knap van haar dat ze zich, in deze voor haar afschuwelijke tijd, zo kan openstellen.

Overleden

Er wordt door de artsen uitgelegd dat de levertransplantatie niet meer mogelijk is en dat de behandeling gestaakt is. Het enige dat we op dat moment kunnen doen is de moeder steunen en wachten. ‘s Avonds om half acht overlijdt het mannetje terwijl hij bij zijn moeder op schoot ligt en wij eromheen zitten. Wat een ongelooflijk intens en verdrietig moment, hoewel het op dat moment eigenlijk nog niet echt tot me doordringt. Uren later brengen we de moeder en haar nicht thuis. Het is dan half vier ’s nachts. Als ik tegen de middag wakker word, merk ik hoeveel het me eigenlijk allemaal gedaan heeft.

Een aantal dagen later is de begrafenis en ook daar zijn we bij. Moeder ontvangt weinig steun van haar familie en trekt naar ons toe. Mooi, maar aan de andere kant ook erg verdrietig. Wellicht wat naïef van mezelf, maar ik had me toen ik bij Jeugdbescherming west ging werken niet gerealiseerd dat dit soort, gelukkig zeldzame, situaties zich ook konden voordoen. Aan de andere kant misschien maar goed ook, want ik weet niet of ik er dan überhaupt aan begonnen was.

Zes jaar later

Het is inmiddels februari 2015. Ik neem een gezin over van een collega en we gaan op huisbezoek. En wat blijkt; het is bij dezelfde moeder als zes jaar geleden. Ze heeft inmiddels nog twee kinderen gekregen van wie de oudste onder toezicht staat. Ik heb geen idee of ze nog weet wie ik ben. Bij binnenkomst stel ik me weer aan haar voor en vraag of ze nog weet wie ik ben. ‘Jazeker, jij was bij het overlijden van Bob,’ zegt ze. ‘Ik ben blij dat jij de begeleiding overneemt. Jij kent mijn voorgeschiedenis en het is prettig dat ik die dan niet opnieuw hoef uit te leggen.’ Ik vind het bijzonder dat ze nog weet dat ik erbij was op het meest heftige moment in haar leven.

Angst

Er wordt hulpverlening ingeschakeld om te ondersteunen in praktische zaken en in de opvoeding van de kinderen. De moeder heeft grote angst dat haar andere kinderen ook iets ernstigs zullen krijgen en vindt het vanuit schuldgevoel lastig om grenzen en regels te stellen. Daarbij zijn er grote zorgen over de turbulente relatie van ouders, hun conflicthantering, de verslavingsproblematiek en de belastbaarheid van moeder. De ouders wonen niet samen, maar de vader is vrijwel dagelijks betrokken in de opvoeding van de kinderen en om de moeder te ondersteunen en te ontlasten.

Beide ouders zijn open en eerlijk in de communicatie en zetten zich beiden in om de situatie te verbeteren. Ze zijn echter zo eerlijk dat dit ook met zich meebrengt dat de zorgen groter worden en we niet weten of de veiligheid van de kinderen wel gewaarborgd kan worden. Daar praten we over en we maken afspraken. De hulpverlening lijkt te werken en de situatie wordt stabieler. Een jaar later wordt de ondertoezichtstelling afgesloten. De hulpverlening loopt in het vrijwillig kader verder.

Tien jaar later

Dan is het januari 2019 en zijn we tien jaar verder. Ik hoor van een collega dat er een nieuw gezin bij ons is aangemeld voor preventieve jeugdbescherming. Ze vraagt me of ik het gezin wil begeleiden omdat ik het gezin ken uit het verleden. Het blijkt hetzelfde gezin, met inmiddels drie kinderen. Ik bel de moeder, benoem met wie ze spreekt en ze zegt gelijk ‘Ja, dat zie ik!’ Blijkbaar had ze mijn telefoonnummer nog in haar telefoon opgeslagen. Ik geef aan dat ik bel met de vraag hoe het voor hen zou zijn als ik de preventieve jeugdbeschermingsmaatregel zou uitvoeren. Moeder reageert erg positief en geeft aan dat heel fijn te vinden. ‘Jij kent ons, onze geschiedenis en we hebben ons bij jou altijd erg prettig gevoeld. Je luistert naar ons en we kunnen open en eerlijk zijn, zonder dat daar gelijk heftige consequenties aan verbonden worden.’

Huisbezoek

Wederom ga ik op huisbezoek en word ik met open armen ontvangen. Uit de gesprekken met de ouders blijkt dat moeder nog steeds kampt met onverwerkte trauma’s uit het verleden en dat zij daardoor irreële angsten heeft die ervoor zorgen dat zij zich terugtrekt en afsluit van de buitenwereld als ze niet lekker in haar vel zit. Daarbij is ze erg bang dat ze onvoldoende beschikbaar kan zijn voor de kinderen als ze in behandeling zal gaan waardoor ze er op dit moment niet voor openstaat. We bespreken wat er moet gebeuren als zij niet lekker in haar vel zit en de vader geeft aan dat hij op die momenten meer beschikbaar voor de kinderen kan en wil zijn. Tevens erkennen de ouders dat ze onvoldoende op één lijn zitten in de opvoeding en nemen de tips die ik geef aan de hand van het gedrag van de kinderen dat zij beschrijven ter harte.

Begrip

De vader en moeder begrijpen allebei waar het gedrag van de kinderen vandaan komt als zij op een bepaalde manier reageren. Ze staan open voor opvoedondersteuning en de moeder wil graag hulp bij het versterken van de band tussen haar oudste kind en zichzelf. Ze wil graag leren begrijpen waarom hij op een bepaalde manier op haar reageert en hoe zij daarop het beste kan handelen. Er worden meerdere netwerkberaden gepland in het bijzijn van school, de sociaal casemanager van moeder en in overleg met elkaar worden schoolmaatschappelijk werk en logopedie ingeschakeld.

Na bijna een half jaar is het tijd om te beslissen of de hulp verder kan in het vrijwillig kader. Gezien de bereidheid en openheid van ouders en het feit dat ze de ingezette hulpverlening accepteren, besluiten we dat dit kan. Het gezin krijgt een gezinscoach. We plannen een gezamenlijk huisbezoek in het kader van de warme overdracht en ik heb er alle vertrouwen in dat het goed komt.

Contact

Zelfs na afsluiten van de preventieve jeugdbescherming zoekt moeder me af en toe nog op voor adviezen, ondanks dat ze ook al met de gezinscoach heeft overlegd. Ze heeft soms wat geruststelling nodig en als ik haar daarmee kan helpen, mag ze me wat mij betreft blijven bellen. Ze heeft een speciaal plekje in mijn hart, ik zal haar en haar kinderen nooit vergeten…

Jan en ik hebben het in de afgelopen jaren meerdere keren over deze moeder en haar gezin gehad en ik merk nog steeds hoe fijn het was dat we er toen in Groningen ook voor elkaar konden zijn…

Tisja Poot, jeugdbeschermer

Natuurlijk is er in verband met de privacy een andere naam gebruikt in dit praktijkverhaal – Foto: Jeugdbescherming west 

Lees ook onze andere verhalen op de website