Welkom op onze
blogpagina!

Ik las een interview met Griet op de Beeck waarin zij vertelt over kapotte mensen en hoe zij ongewild ook anderen kapot maken. Ik moest meteen denken aan het verhaal van Nina en haar moeder Els. Hun verhaal illustreert hoe lastig het is om problemen van generatie op generatie te stoppen en waarom ingrijpen soms noodzakelijk is. Maar het laat ook zien waarom Els ondanks haar onmacht, wel degelijk een goede moeder is. 

Nina woonde samen met haar moeder Els en diens nieuwe vriend. Nina’s vader was onvindbaar, wat meestal betekende dat hij vastzat. Nina was net gestart op de basisschool en dat ging best aardig. Uit het Raadsonderzoek begreep ik dat moeder Els een zeer beschadigde vrouw was. Ik was al een paar maanden de jeugdbeschermer, maar het contact met Els kwam maar moeilijk op gang. Ik voelde dat mij niet de volledige waarheid werd verteld, maar kon er niet de vinger op leggen.  

Zo kon het niet langer 

Op een ochtend belde Els me huilend op. Hortend en stotend vertelde ze dat zij en haar vriend al een tijd allerlei soorten drugs gebruikten. Ze was op, het kon zo niet langer. Ik vroeg haar waar Nina was. ‘Op de bank geloof ik,’ zei ze. Zelf lag ze in bed. Ik zei dat ik er direct aankwam en hing op. Mijn collega stond al met haar jas aan.  

Ik nam Nina meteen mee 

Toen we bij de woning aankwamen, deed Nina open. Ze zei niks, maar klampte zich vast aan mijn been. Zo stonden we even in de gang samen. Ik knielde en vroeg haar waar mama was. Ze wees naar de slaapkamer van haar moeder. Daar lag Els zachtjes te huilen in haar kussen. Ik ging ernaast zitten en legde m’n hand op haar rug. Uit schaamte weigerde ze me aan te kijken. Ik vroeg haar wanneer Nina voor het laatst had gegeten, ze wist het niet. Ik vertelde haar dat ik Nina direct mee zou nemen en ik haar nodig had om belangrijke spullen voor Nina bij elkaar te zoeken. Ze kwam uit bed en begon een tas te pakken. Ik wierp een blik in de koelkast, helemaal leeg. Ze namen afscheid. Nina was opgelucht weg te kunnen.  

Als een trauma te groot is 

In de jaren die volgden, heb ik een sterke band opgebouwd met zowel Nina als met haar moeder. De eerste jaren dat Nina niet thuis woonde, stonden in het teken van het herstel van Els. We verwachtten dat wanneer zij haar leven weer op de rit zou krijgen; dat ze met voldoende ondersteuning echt wel weer voor Nina zou kunnen zorgen. Beetje bij beetje vertelde Els mij fragmenten van haar leven. Het waren altijd maar flarden, maar op een gegeven moment kon ik zelf wel bepaalde eindjes aan elkaar knopen en er dan op die manier toch met haar over in gesprek gaan. Maar liever sprak ze niet. Ik begrijp dat wel, wanneer een trauma te groot is, werken stilte en zwijgen beschermend. 

Geen kwade wil 

Maar deze overlevingsstrategie stond haar herstel in de weg. Vele klinieken, behandeltrajecten en hulpverleners zijn gepasseerd, maar iemand die niet geholpen wil worden, kan niet geholpen worden. Het is geen kwade wil bij Els, het is gewoon té erg en daarmee te lastig voor haar. Zij staat machteloos tegen alles wat haar in haarzelf bedreigt. En dus waren er altijd drugs, foute mannen, geweld en misbruik. Ze zag Nina onder begeleiding van de pleegzorgwerker of van mij. We probeerden wel eens om ze met z’n tweeën iets te laten doen, maar Nina vond de onvoorspelbaarheid van Els tijdens die contacten niet prettig. 

Intens verdrietig 

Na een paar jaar besloten wij vanuit de jeugdbescherming dat een gezagbeperkende maatregel passend was bij de situatie. Daarmee zou Els geen formele zeggenschap meer hebben over Nina; de voogdij zou bij ons komen te liggen. Ik vertelde haar dat we een verzoek hiertoe gingen indienen bij de rechtbank. Ze was intens verdrietig. Het was niet alleen verdriet om de situatie rondom Nina, voor het eerst zag ik een stukje van dat grote verdriet wat zij altijd met zich meedroeg.  

Hoe haar verleden haar toekomst verpestte 

Els is geen domme vrouw en zij kon heel goed benoemen dat haar eigen verleden nu haar heden en toekomst verpestte. We hadden hierover een lang en open gesprek en ineens viel ze stil. Ik had eigenlijk ook niks meer te zeggen en zo zaten we even naast elkaar. Toen zei ze: ‘Nicoline, ik kan geen goede moeder zijn voor Nina, maar ik kan wél een goede oma zijn voor haar kinderen.’ Ze glimlachte door haar tranen heen. Ik kreeg een brok in m’n keel. Ik heb haar gezegd dat juist dit zeggen en voelen haar een goede moeder voor Nina maakte. Want een goede moeder wil altijd het beste voor haar kind, en daar op die bank tijdens dat voor haar vreselijke moment, liet Els zien dat het belang van Nina voor alles ging. 

Er zijn vele typen goede moeders. Els is er daar eentje van...

Nicoline den Ouden, voorheen jeugdbeschermer, nu zorgbemiddelaar 

– Uiteraard hebben Nina en Els in het echt een andere naam –

Lees ook onze andere verhalen op onze website.