Welkom op onze
blogpagina!

Alle kinderen hebben een rugzak. Een rugzak met herinneringen en gebeurtenissen die ze in hun leven meemaken en waardoor ze het kind zijn wat ze zijn. Helaas zien we in de jeugdzorg dat deze rugzakken bol staan van nare herinneringen, gebeurtenissen en trauma’s. Zo ook bij Ismaël. Ismaël is op dertienjarige leeftijd met zijn gezin Irak ontvlucht. Een heftige gebeurtenis voor deze jongen. In deze blog lees je het verhaal van Ismaël en hoe we als land, als cultuur en als maatschappij soms echt het verkeerde zien.

Ismaëls rugzak

Ismaël is opgegroeid in Irak. Hij heeft huiselijk geweld meegemaakt en was getuige van de oorlog. Hij heeft gezien hoe familieleden in de oorlog zijn vermoord. Hij heeft de strijd in zijn familie gezien als gevolg van de politieke onrust in het land. Hij is gevlucht, een hele lange vlucht. En hij heeft dus een rugzak vol met trauma’s. Op zestienjarige leeftijd komt hij naar Nederland, waar hij vervolgens na vier maanden in aanraking komt met jeugdzorg.

Zorgen over Ismaël

Ismaël en zijn gezin krijgen een eigen huis. Thuis zijn er echter veel spanningen. Zijn vader houdt vast aan de normen en waarden van zijn eigen cultuur en voelt zich geminacht in Nederland. De andere gezinsleden lijken zich makkelijker aan te passen aan de Nederlandse normen en waarden. De frustratie van vader heeft impact op het gezin. Ismaël overziet alle veranderingen in zo’n korte tijd niet. Hij is teruggetrokken, toont geen interesse in de buitenwereld en in het leren van de Nederlandse taal. Hij start in een internationale klas, maar is niet gemotiveerd en wil liever werken. Hij doet zorgelijke uitspraken, zoals dat hij wil terugkeren en wil vechten voor het kalifaat. Ismaël is ook angstig als er een vliegtuig overvliegt en bij het maandelijkse luchtalarm duikt hij ineen. Door escalaties thuis en geweld onder de gezinsleden onderling, komt het gezin in beeld. Echter escaleert het in korte tijd meerdere keren en zijn de uitspraken van Ismaël zo zorgelijk dat besloten wordt om hem in een gesloten setting te plaatsen.

De echte Ismaël

In de gesloten jeugdzorg wordt gezien dat Ismaël moeite heeft om dingen te snappen. Hij heeft een hele lage woordenschat, reageert alert op zijn omgeving (hyperalert), heeft stemmingswisselingen en hij heeft nachtmerries. Zichtbaar is dat hij is opgegroeid in een cultuur waar extremisme veel invloed had. Hij doet uitspraken, zonder dat hij goed lijkt te snappen waar het overgaat (lichamelijk bestraffen bij diefstal; Nederland is ongelovig). Al gaandeweg blijkt dat hij goed in staat is om te reflecteren op zijn geloof en eigenlijk maar weinig kennis heeft van de Islam. Hij is nieuwsgierig geworden en begrijpt de Nederlandse normen en waarden beter. Lastig is alleen dat Ismaël vanuit deze setting ook maar weinig meekrijgt en kan leren van de Nederlandse maatschappij. Al snel past de hulpverlening zich hierop aan zodat er juist aan integratie kan worden gewerkt met Ismaël.

Veilig en nu verder

Ismaël heeft de gesloten en intensieve hulpverlening niet meer nodig. Hij gaat inmiddels naar een school buiten de instelling, een internationale schakelklas (ISK). Voor Ismaël lukt het niet om weer terug bij zijn familie te gaan wonen. Er is te veel gebeurd en stukgegaan. Lastig is wel dat zijn dossier inmiddels zo negatief beladen is dat hij bij open voorzieningen wordt afgewezen. Hij spreekt de taal niet, weet nog maar weinig van de Nederlandse samenleving, heeft weinig onderwijs gehad en is heel beïnvloedbaar. Zorgaanbieders zijn terughoudend omdat ze de overstap naar open té groot vinden. Samen met de jeugdbeschermer en zijn mentor vertellen we dus overal de andere kant van het verhaal van Ismaël. De uitleg van zijn rugzak en zijn gedrag en vooral ook de positieve groei die hij heeft laten zien. Al snel lukt het wel om een fijne verblijfsplek voor hem te vinden.

Nu nog naar school

Ismaël wil graag traumabehandeling volgen. Dit blijkt ingewikkeld omdat de specialistische behandeling niet in de buurt van zijn verblijf is. De reiskosten worden niet vergoed. Zijn vasthoudende jeugdbeschermer krijgt het echter voor elkaar dat meerdere instanties de kosten gaan delen. Ismaël woont nu op een groep en hij reist elke week zelfstandig met het OV naar zijn traumabehandeling.

Ismaël wil een baantje en hij wil naar school. Maar ook in het onderwijs wordt op basis van zijn gedrag en resultaten op zijn laatste school hier in de regio al snel besloten dat hij niet terug kan keren. Opnieuw moet de jeugdbeschermer de andere kant van Ismaël belichten en ook dan lukt het uiteindelijk om in een nieuwe internationale schakelklas in te stromen. En het knappe is, dat ondanks dat het systeem en de maatschappij Ismaël maar moeizaam een tweede kans geven en dat het veel tijd kost om hem die kans te geven, hij stug doorgaat en hij zijn motivatie niet is verloren. Dat is pas veerkracht!

Bekijk de rugzak goed, als je de kans krijgt!

Dit is een voorbeeld van een jongen met een verhaal, een dossier en een zware rugzak. Het komt regelmatig voor dat er te veel focus ligt op de rugzak, de zware last en daarmee het gedrag. Zonder dat gezien wordt dat het kind, Ismaël in dit geval, sterke schouders heeft, zijn rug heeft gerecht en stenen uit zijn rugzak aan het halen is. Het is belangrijk dat we daar goed naar blijven kijken en sneller naar handelen zodat het kind niet onnodig lang met die rugzak rondsjouwt, maar ook een fijn plekje heeft om zijn tas neer te zetten. In zijn schooltas zijn boeken en in zijn rugzak zijn tandenborstel…