Welkom op onze
blogpagina!

Sommige kinderen die je begeleid hebt, blijven je heel goed bij. Onze juriste Laura en jeugdbeschermer Melissa waren een paar jaar geleden samen betrokken bij de kleine dreumes Vince. Een bijzondere en complexe zaak die zij beiden nog steeds zeer goed op het netvlies hebben staan.

Peuter in een hotelkamer

Het was een maandagochtend en er was een nieuwe zaak binnengekomen. Het gaat om Vince; een jongetje van anderhalf jaar met een Oost-Europese nationaliteit. Hij was door de Nederlandse politie gevonden in een hotelkamer in Den Haag. Helemaal alleen, onverzorgd en onder de hoofdluis. Hij wilde niets eten behalve fastfood, want dat hij kende hij. Via ons Crisis Interventie Team wordt er door de kinderrechter eerst een voorlopige voogdijmaatregel uitgesproken. Vince werd gevonden na een tip van zijn moeder aan de buitenlandse politie. De moeder vertelde door haar pooiers te zijn ontvoerd naar het buitenland en dat Vince als pressiemiddel in een hotel in Den Haag werd vastgehouden om ervoor te zorgen dat zij in de illegale prostitutie bleef werken. Het was haar gelukt om te ontsnappen en naar de politie te gaan. De buitenlandse politie heeft vervolgens contact opgenomen met de politie in Den Haag en zo werd Vince gevonden.

Moeder komt terug

Vince werd in een crisispleeggezin geplaatst. Hij was angstig voor mannen en het gedrag en de bewegingen die hij vertoonde, maakten dat we grote zorgen hadden over wat hij in zijn jonge leventje allemaal aan volwassen gedrag om zich heen had gezien. Omdat Vince helemaal alleen in Nederland was, namen we contact op met de ambassade van het land van herkomst om zijn verblijf in Nederland kenbaar te maken. Alleen de identiteit van zijn moeder was namelijk bij ons bekend. Na terugkeer van de moeder naar Nederland werd de voorlopige voogdijmaatregel een ondertoezichtstelling met een machtiging tot uithuisplaatsing. De moeder bezocht Vince vervolgens een paar keer. Twee maanden later verdween zij echter spoorloos. We gaven de moeder op als vermist. Het vermoeden van de politie was dat zij slachtoffer was geworden van mensenhandel en Nederland had (moeten) verlaten.

Vader wil Vince terug

Via de ambassade bleek dat de vader van Vince nog in het land van herkomst woonde. Volgens de ambassade had hij ook gezag. Schriftelijk bewijs daarvan kregen we echter niet. De vader had een verzoek tot terugkeer van Vince ingediend bij de buitenlandse autoriteiten. Volgens de vader had de moeder Vince ontvoerd naar Nederland. Hij wilde dat Vince per direct en zonder samenwerking met de jeugdbescherming teruggeleid zou worden naar zijn geboorteland. Dit werd door de buitenlandse autoriteiten ondersteund met het verzoek aan ons om Vince af te leveren bij de betreffende grens zodat zij hem letterlijk konden overpakken. Kortom: return to sender!

Return to sender?

Vince was inmiddels overgeplaatst naar een mogelijk pleeggezin waar Vince zou kunnen opgroeien. Vince zomaar terugsturen naar zijn vader, vonden wij geen goed idee. We wisten niet wat precies de omstandigheden waren waardoor Vince in Nederland was beland, of zijn vader hier een rol in had of op de hoogte was van het gezelschap waar de moeder zich in bevond. Daarnaast was Vince inmiddels al zeven maanden hier. De (buitenlandse) autoriteiten die gingen over het terugkeerverzoek van de vader, lieten ondanks regelmatig herinneren door ons, geen activiteiten zien.

Ondertussen hadden we informatie opgevraagd over de omstandigheden van de familie in het buitenland. Het bleek dat Vince te vroeg was geboren, als baby was gebeten door ongedierte op het erf van de familie en dat de buitenlandse hulpverlening zorgen had over de opvoedsituatie bij ouders. Het terugkeerverzoek zou juridisch echter leidend zijn voor de vraag wat de positie van de vader was in de verzorging van Vince. Mediation met ons had de vader in dat kader afgewezen en hij had laten weten niet naar Nederland te kunnen komen voor zittingen en hij dus ook Vince niet kon bezoeken. De vader van het jongetje wilde simpelweg dat Vince zonder toeters en bellen zou terugkomen.

In de tussentijd hielden wij ons bezig met het verkrijgen van identiteitsdocumenten en het regelen van het dagelijks leven, zoals school, opvang, BSN-nummer, therapie van Vince in het pleeggezin. Het pleeggezin liep tegen allerlei regeldingen aan. Allemaal uitdagingen op zichzelf omdat Vince bij wijze van spreken was gevonden met alleen de kleren die hij aan had.

Moet Vince terug?

Vince werd ondertussen vier jaar en vanwege de hechting die hij liet zien aan zijn opvoeders, zou hij wat ons betreft het beste af zijn als hij in het Nederlandse pleeggezin zou blijven wonen. We dienden daarom een verzoek tot onderzoek in bij de Raad voor de Kinderbescherming. In afwachting van dit onderzoek, kwam het bericht binnen dat het verzoek van de vader tot terugkeer van Vince bij de rechtbank zou worden behandeld. Dat is dan inmiddels drie jaar nadat Vince alleen werd aangetroffen in de hotelkamer. Zijn vader was inmiddels praktisch een vreemde geworden. De rechtbank oordeelde uiteindelijk, na veel ingewikkelde procedures, dat Vince in Nederland mocht blijven. Wel moest er elke drie maanden informatie en een foto van Vince naar zijn vader worden gestuurd. Na een feitelijk gezagsvacuüm van vier jaar kwam Vince van ruim vijf jaar uiteindelijk ook onder voogdij te staan van ons.

Vader laat niets meer horen

De informatiepakketten naar de vader bleven we in samenwerking met pleegouders sturen. Dit vonden we ook belangrijk voor Vince, zodat hij zou weten waar hij vandaan komt. Daarbij was het minstens net zo belangrijk dat de vader informatie en foto’s over hemzelf en zijn familie naar Vince zou sturen, zodat Vince ook verteld kon worden over zijn familie. Om dit te stimuleren, stuurden we retourenveloppen, geld voor postzegels en wegwerpcameraatjes met de boodschap (in de taal van oorsprong) dat wij de foto’s wel zouden ontwikkelen. Ondanks herhaalde verzoeken kwam er maar één keer iets terug. Toen Vince ongeveer negen jaar was, ontvingen we onduidelijke foto’s met waarschijnlijke vrienden of familieleden erop, waar we tot onze verbazing dachten de moeder van Vince op te kunnen herkennen. Op onze vraag of het inderdaad de moeder was en wie de personen op de foto precies waren, kregen we nooit een reactie.

Het pleeggezin speelde zelfs met het idee om eens met een caravan door het land van herkomst te trekken om Vince dichterbij zijn cultuur te brengen en het contact tot stand te brengen met zijn familie. Vanwege de nodige risico’s zijn we (voor dat moment) van dat idee afgestapt.

Ongeopend retour

Op een gegeven moment kwam het laatste informatiepakket dat bestemd was voor de vader, ongeopend terug bij ons. Op herhaalde navraag bij de ambassade bleek later dat de vader niet meer op dat adres woonde. Meerdere keren werd de vraag gesteld waar hij dan heen was. Maar daar is nooit meer op gereageerd. Het meest waarschijnlijke scenario was dat de familie van Vince aan het rondtrekken was. Hoe wij of de autoriteiten deze vader zouden kunnen traceren, bleef onduidelijk.

Voor Vince betekende dit dat er geen lijn meer was naar zijn biologische familie. Desondanks gaat het zoveel jaren later naar omstandigheden goed met Vince. Hij bewaart de weinige familiefoto’s die hij heeft met trots. Hij gaat volgend schooljaar naar het voortgezet onderwijs, heeft individuele hulpverlening en woont nog steeds in het pleeggezin. De verwachting is wel dat Vince zijn leven lang begeleiding nodig zal hebben. Die grote rugzak die hij vanaf zijn geboorte en in zijn jonge jeugd heeft meegekregen, zal hij altijd met zich mee blijven dragen.

Hebben we de juiste keuze gemaakt?

Ondanks zijn redelijke goede ontwikkeling nu, vragen wij ons soms toch nog wel eens af of we – door de letterlijke scheur met zijn biologische familie – de juiste keuze hebben gemaakt. We moesten een keuze maken voor de minst schadelijke oplossing voor Vince. De ene optie was Vince laten vertrekken naar zijn vader, die hij niet kent, in een land waar hij de taal niet sprak, met (weer) een hechtingsbreuk, zonder dat er een voor hem veilige begeleider bij is, in een opvoedsituatie waar de buitenlandse hulpverlening al zorgen over had. De andere optie was Vince in Nederland laten wonen en veilig en stabiel laten opgroeien bij warme en stevige pleegouders die hij toen al ‘papa’ en ‘mama’ noemde, met de nodige hulp eromheen, maar wél met een zekere breuk met zijn wortels en verstoken van contact met zijn biologische familie…

Met alle goede intenties en professionele afwegingen, hebben we hopelijk de juiste keuze gemaakt. Maar het blijft een besluit over het hoofd van een jong kind, waardoor we ons toch soms afvragen: zal Vince dit later ook de beste beslissing voor hem vinden?

De toekomst zal het leren…

Melissa Steijn, jeugdbeschermer & Laura Goei, senior jurist

Foto: Pixaby

Nog meer lezen van onze juriste Laura Goei, zie: Doorzetters hoor die jeugdbeschermers…

Lees ook onze andere verhalen op de website